در این مقاله می خواهیم در رابطه با نرخ بهره و نرخ تنزیل صحبت کنیم و تفاوت های این دو با هم را بررسی نماییم و میزان اثرگذاری و رابطه آنها را بر روی طرح توجیهی بررسی نماییم.
نرخ بهره چیست
نرخ بهره می تواند بر تصمیمات پولی در طرح توجیهی شما اثرگذار باشد. هرچقدر این نرخ افزایش یابد به‌همان نسبت نیز انگیزه افراد برای نگهداری پولشان در بانک بیشتر می شود. همین عامل سبب افزایش نقدینگی در بانک ها می‌گردد. زیرا افراد تمایل بیشتری برای سرمایه گذاری و گرفتن بهره پیدا میکنند.
اگر‌نرخ بهره پایین باشد افراد می‌توانند راحت تر و سریع تر پروژه و طرح توجیهی خود را شروع کنند. اما هر چقدر این نرخ افزایش یابد برای بازپرداخت آن با مشکل مواجه می شوند و این کار سخت تر می‌گردد. همچنین امکان دارد کلا از انجام این کار صرف نظر کنند. اگر شما مبلغی را برای انجام کاری و شروع پروژه ای وام بگیرید باید بهره آن را بپردازید. همچنین اگر‌مبلغی را در بانک نگه دارید باید بانک به شما بهره پرداخت کند. این نرخ بهره را بانک‌مشخص می‌کند که چه مقدار باشد. نرخ سود انواع مختلفی مثل ساده،مرکب، اسمی، حقیقی، موثر و…. دارد.
البته باید در نظر داشته باشید که در محاسبات خود ارزش زمانی پول را نیز‌محاسبه کنید. یک نرخ به اسم‌نرخ بهره بانکی می باشد. که در اصل نرخی میباشد که بر روی وام هایی که کوتاه مدت می باشد اعمال می شود. اغلب وام هایی که بین بانکی می باشد سررسید های کوتاه مدت و حتی روزانه دارند. علاوه بر تقسیم‌بندی نرخ های سود به صورت مرکب و ساده، یک دسته بندی دیگر نیز وجود دارد که شامل: نرخ بهره اسمی، نرخ بهره حقیقی، نرخ بهره موثر میباشد. در بالا تا حدودی به نرخ بهره و تعاریف و انواع آن اشاره شد. در ادامه با ما باشید تا مشخص کنیم این نرخ توسط چه کسی و یا چه چیزی تعیین می شود.
نحوه تعیین شدن نرخ بهره
این نرخ بهره در طرح توجیهی اثرگذار می باشد. این نرخ سبب می شود فعالیت اقتصادی در کشور افزایش یابد همچنین سبب وام‌گرفتن افراد نیز می‌شود. کشور هایی که سیستم بانکداری مرکزی دارند، این بانک است که نرخ بهره را مشخص و تعیین می کند. این بانک ها یک سیاست هایی دارند که به واسطه آن قیمت ها را در کشور ثابت نگه می دارند و میزان نقدینگی را نیز در سطح ثابت حفظ میکنند. وظیفه بانک‌مرکزی حفظ ثبات در سیستم پولی کشور می باشد. بانک های مرکزی ابزار هایی دارند که می توانند به واسطه آن سیاست های پولی را در کشور اجرا کنند.
این ابزارها شامل: مدیریت و نظارت بر تولید و توزیع واحد پولی کشور، اشتراک‌گذاشتن اطلاعات، بهبود بخشیدن به رشد اقتصادی و…. می باشد.
نرخ تنزیل در طرح توجیهی
اگر شخصی که وام‌گرفته است اقساط خود را پرداخت نکند مجبور است با نرخ سود بالاتری این اقساط را پرداخت کند. به این نرخ، نرخ تنزیل گفته می شود. این نرخ تنزیل زمانی ایجاد می شود که از زمان مقرر و مشخص شده گذشته باشد و شخص اقساط خود را پرداخت نکرده باشد. این نرخ مانند نرخ های دیگر همگی نشان دهنده وضعیت اقتصادی آن کشور میباشد.
در دنیای امروز و در طرح توجیهی که برای شروع یک پروژه لازم است نام نرخ های متفاوتی به گوش می رسد، نرخ تنزیل نیز یکی از این نرخ ها می باشد.
در طرح توجیهی که مهندسین مشاور تهیه میکنند ، اگر بخواهید ارزش پول را بررسی کنید علاوه بر مقدار پول مد نظر، به نرخ تنزیل نیز نیاز دارید. با این نرخ می توانید مشخص کنید مقدار مشخص پول الان در آینده چه ارزشی خواهد داشت. نام های دیگر نرخ تنزیل هزینه فرصت و حداقل بازده مورد انتظار است.
در محاسبه نرخ تنزیل در طرح توجیهی باید با دو مبحث اصولی آشنا باشید. یکی مبحث صرفه ریسک می باشد و دیگری نرخ اسمی بازده بدون ریسک.
صرفه ریسک در طرح توجیهی دارای یک معنی است. شما بدون انجام هیچ ریسکی و بودن در حاشیه امن میتوانید چه مقدار بازدهی از پولتان را در یک پروژه به دست آورید. این نرخ که مد نظر است با سود اوراق مشارکتی که بانک اعلام کرده است یکی می باشد. نرخ تنزیل در اصل مجموع صرفه ریسک و نرخ اسمی بازده بدون ریسک است.
پس در طرح توجیهی یک پروژه با مشخص شدن نرخ تنزیلی میتوان یک سرمایه گذار را مجاب کرد که آن پروژه را شروع کند یا خیر.
تفاوت نرخ بهره و نرخ تنزیل در طرح توجیهی
همانطور که در بالا اشاره شد نرخ بهره ارتباط مستقیمی با شروع یک پروژه دارد. هرچقدر این میزان توسط بانک افزایش یابد برای سرمایه گذار گرفتن وام و بازپرداختش مشکل تر می شود، در نتیجه شروع یک پروژه سخت تر و در بعضی مواقع منتفی می‌گردد. هرچقدر این میزان نرخ کاهش یابد سبب می شود که سرمایه‌گذار تمایل بیشتری به گرفتن وام از بانک ها داشته باشد و شروع یک پروژه راحت تر و سریع تر اتفاق بیفتد.
نرخ تنزیل در طرح توجیهی در اصل هر چقدر بالاتر باشد سبب می شود سرمایه گذار تمایل بیشتری برای شروع پروژه داشته باشد. به عنوان مثال اگر نرخ تنزیل ۱۰ درصد باشد مبلغی که امروز سرمایه گذار برای شروع پروژه می‌گذارد در یکسال آینده ۱۰درصد به آن اضافه می‌گردد. به عبارت بهتر گذشت زمان باعث تنزیل ارزش پول به میزان ۱۰ درصد می‌گردد. به نرخ بهره ای که در محاسبات ارزش زمانی پول استفاده می شود نرخ تنزیل می‌گویند.
نرخ تنزیل در طرح توجیهی یک پروژه بسیار اثرگذار می باشد و تا جای ممکن باید این نرخ درست و شفاف باشد تا سرمایه گذار نیز بتوانند تصمیمی درست و سودآور داشته باشد. در بالا سعی شد تا حدودی تعاریف متعارف نرخ بهره و نرخ تنزیل را بگوییم و شما را به صورت ساده و ابتدایی با این مفاهیم اصولی آشنا کنیم. به طور قطع نام نرخ بهره و نرخ تنزیل را شنیده اید، اما شاید دقیق ندانید این نرخ ها به چه معنی می باشند. با مطالب بالا تا حدودی معانی این دو نرخ تعریف گردید و میزان اثرگذاری آنها در طرح توجیهی نیز مورد بررسی قرار گرفت.
مشخص نمودن این میزان از نرخ بهره و یا نرخ تنزیل در طرح توجیهی امری ضروری و واجب است که قبل از شروع هر پروژه مورد بررسی قرار می گیرد.