شهرک اکو صنعتی یا شهرک دوستدار محیط زیست، گونه تازه‌تری از شهرک‌های صنعتی متداول هستند که قصد پیوند بیشتر با طبیعت زندگی انسان‌ها را دارد. جلوگیری از تخریب محیط زیست، حفظ منابع خدادادی که سهم مشترک نسل ما و نسل‌های آینده بشر است، در نظر گرفتن سلامت جسم و روان کارگران و افراد شاغل در صنعت، در کنار افزایش بهروری اقتصادی، هدف و برنامه یک شهرک اکو صنعتی است. در این محتوا قصد داریم با بررسی نتایج یک نمونه مطالعاتی یاcase study ، به این پرسش پاسخ بدهیم که:
خدمات “طراحی شهرک صنعتی” مهندسان مشاور هفت شهر آریا را مشاهده نمایید …
فواید و محاسن شهرک‌های اکو صنعتی یا دوستدار محیط زیست چیست؟
پارک اکولوژیک صنعتی یا به عبارتی شهرک صنعتی دوستدار محیط زیست که در مقالات انگلیسی با سَرواژه EIP شناخته می‌شود، یکی از مهمترین برنامه‌های سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل است که به همراه بانک جهانی، سعی در ترویج این شهرک‌ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه دارد.
اما پرسش مهم این است که واقعا یک شهرک اکو صنعتی ، چه مزایا و محاسنی برای یک منطقه یا کشور و حتی در مقیاس بزرگ‌تر، برای جهان در بر دارد؟ بهترین روش برای پاسخ دادن به این پرسش، می‌تواند بررسی و مطالعه یک نمونه عملی از این نوع شهرک‌های اکو صنعتی باشد.
شهرک صنعتی دوستدار محیط زیست کالوندبورگ
شهرک صنعتی کالودبورگ اولین توسعه کامل یک شهرک صنعتی پایدار است. طراحی این شهرک صنعتی به گونه‌ای بوده است که تأثیرات زیست محیطی ناخواسته به حداقل رسیده است و طراحی این شهرک صنعتی الگویی برای برنامه ریزی شهرک‌های صنعتی صنعتی شده است. در مرکز این شهرک صنعتی، یک نیروگاه 1500 مگاواتی با سوخت زغال سنگ واقع شده است که ارتباطات فیزیکی و انرژی با صنایع و شرکت‌های همجوار دارد. حرارت اضافی از این نیروگاه برای حرارت دادن 3500 خانه محلی به علاوه یک مزرعه نزدیک استفاده می‌شود. همچنین لجن آن به عنوان کود فروخته می شود. بخار نیروگاه به شرکت Novo Nordisk (تولید کننده دارو و آنزیم) فروخته می‌شود (علاوه بر محصولات پالایشگاه نفت Statoil ) این استفاده مجدد از گرما، میزان آلودگی حرارتی را کاهش می دهد. علاوه بر این، یک محصول جانبی دی اکسید گوگردی تولدی نیروگاه که حاوی گچ است به یک تولید کننده تخته سیاه فروخته می شود. تقریبا تمام نیازهای تولید کننده گچ به این شیوه برطرف شده است، که باعث کاهش می‌شود استخراج از معادن شده است. علاوه بر این، خاکستر و کلینکر نیروگاه برای تولید جاده و تولید سیمان استفاده می شود. این مبادلات زباله، آب و مواد به میزان قابل توجهی باعث افزایش بهره وری اقتصادی و زیست محیطی شده است و همچنین منافع کمتر دیده شده برای این بازیگران، از جمله به اشتراک گذاشتن پرسنل، تجهیزات و اطلاعات، به وجود آمده است.
فرآیند طراحی شهرک صنعتی پایدار و نحوه تبادل مواد اولیه و تولیدی در صنایع مختلف با یکدیگر در شهرک اکو صنعتی کالوندبورگ در دانمارک
مزایا و صرفه‌جویی در شهرک صنعتی دوستار محیط زیست کالوندبورگ دانمارک
• آب :
شرکت‌های واقع در شهرک دوستدار محیط‌زیست کالوندبورگ، به روش بازیابی و ایجاد چرخه اشتراکی با شرکت‌های وابسته تا میزان 25 درصد، کاهش مصرف آب ایجاد می‌کنند. سالانه 1.9 میلیون مترمکعب از آب‌های زیر سطحی و 1 میلیون مترمکعب از آب‌های سطحی، از این طریق صرفه‌جویی می‌شود.
• سوخت :
سالانه 20000 تن صرفه‌جویی در مصرف سوخت توسط صنایع انجام می‌شود که منجر به کاهش انتشار 380 تُن دی‌اکسید گوگرد می‌گردد. بیشتر این میزان صرفه‌جویی، از طریق استفاده از قدرت بخار تولید شده در نیروگاه Asnas به دست می‌آید، که به جای سوخت، از این بخار در کارخانه‌های داروسازی نوونوردیسک Novo Nordisk ، پالایشگاه استات‌اویلStatoil و شرکت زیست‌فناوری نووزیمسNovozymes استفاده می‌شود.
• خاکستر ash :
خاکستر حاصل از سوخت زغال‌سنگ و مواد سوختی در نیروگاه Asnaes ، چیزی در حدود 80000 تُن است که در صنایع ساختمان، تولید سیمان و همچنین استخراج نیکا و وانادیُم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• گچ :
هر ساله کارخانه BPB Gyproc ، چیزی در حدود 200000 تُن گَچ، از نیروگاه Asnaes دریافت می‌کند، که بخش اعظم مصرف کارخانه را تامین می‌کند. این گچ، در صنعت پنل‌های پُلی‌استر که نوعی دیوار خشک است، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
• محصول NovoGro :
این محصول کارخانه زیست فناوری نووزیمس، جایگزین آهک و کود در حدود 20000 هکتار از مزارع شده است.
• فاضلاب :
همکاری نیروگاه با کارخانه زیست فناوری و شهرداری، باعث کاهش قابل توجه آثار تصفیه فاضلاب در منطقه Jammerland Bugt شده است.
• لجن :
بازیابی گل‌ولای و لجن، باعث کاهش زمان تولید در کارخانه بیوتکنیک یا زیست فناوری جُردن شده است که به معنای کاهش هزینه می‌باشد.
• سایر مواد زائد :
شرکت بازیافت نوورن Noveren هر سال 13000 تُن روزنامه یا مقوا به دست می‌آورد که این حجم، به مصرف‌کنندگان و کارخانه‌های مقوا در دانمارک، فروخته می‌شود.
7000 تن بتُن و پاره‌سنگ، بعد از خُرد شدن و مرتب کردن برای سطوح مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
15000 تُن از فضولات پارک‌ها و باغ‌ها، جهت بهبود خاک منطقه به کار گرفته می‌شود.
4000 تُن از مواد زائد زیستی که خانه‌ها و کمپانی‌ها ایجاد می‌کنند، در تولید کامپوست و بیوگاز استفاده می‌شود.
4000 تُن آهن و فلز، بعد از تمیزکاری و بازیابی فروخته می‌شود.
1800 تُن شیشه و بطری، جهت تولید مجدد فروخته می‌شود.
خدمات “طراحی شهرک صنعتی” مهندسان مشاور هفت شهر آریا را مشاهده نمایید …
نتایج و دستاوردهای پارک اکو صنعتی کالوندبورگ
• اقتصادی:
سرمایه گذاری بالغ بر 60 میلیون دلار امریکا
درآمد سالانه در حدود 12 میلیون دلار
زمان تقریبی برگشت سرمایه در 5 سال
•صرفه جویی در منابع طبیعی:
19 هزار تُن سوخت
30 هزار تُن زغال‌سنگ
600 هزار مترمکعب آب
• کاهش آلودگی :
130 هزار تُن دی‌اکسید کربن
3700 تُن دی‌اکسید گوگرد
• بازیافت مواد :
135 تُن خاکستر
2800 تُن گوگرد
80000 تُن گَچ
800 هزار تُن نیتروژن
نتیجه‌گیری:
با توجه به آمار و ارقام بالا که مربوط به یک نمونه از شهرک‌های اکو صنعتی یا همان شهرک دوستدار محیط زیست است، ضرورت حرکت به سمت ایجاد این دست مجموعه‌ها در کشور ما قابل لمس است. اگر بخواهیم یک دسته‌بندی خلاصه از مزیت‌های این پارک‌های اکو صنعتی یا EIP داشته باشیم، باید گفت:
1- مزیت مالی برای شرکتها که شامل:
• کاهش هزینه تولید
• کاهش مصرف انرژی
• کاهش مواد زائد
• کاهش هزینه تحقیق و توسعه می‌باشد.
2- بهره‌وری در منابع طبیعی:
• کاهش مصرف منابع طبیعی
• کاهش مواد زائد و دور ریختنی که صورت مواد زائد جامد، آلودگی هوا و فاضلاب‌ها هستند
• کم شدن حمل و نقل، به دلیل استفاده از لوله برای جابجایی مواد به جای وسایل نقلیه
3- منافع اجتماعی:
• رشد اقتصادی بیشتر جامعه
• گرمایش ارزان‌تر
• هوا و آب سالم‌تر و در یک کلام، تامین سلامت بیشتر جامعه
• کاهش دفن زباله
سخن پایانی طراحی شهرک صنعتی پایدار و دوستار محیط زیست:
در این مقاله که توسط مهندسین مشاور هفت شهر آریا تولید شده است، با بررسی یک نمونه واقعی، مزایای شهرک‌های اکو صنعتی را بیان کردیم. امیدواریم اطلاعات داده شده در این مقاله، برای شما مفید بوده باشد و توانسته باشیم گامی کوچک در راه رسالت اجتماعی‌مان برداشته باشیم. از اینکه ما را همراهی کردید سپاسگزاریم.
26 بهمن 1398
ضوابط مدونی در برای طراحی شهرک های صنعتی در ایران وجود دارد که شرکت شهرک های صنعتی ملزم به رعایت این ضوابط هستند.