طراحی ساختمان اداری فرودگاه امام خمینی (ره)

پروژه ساختمان اداری فرودگاه با مساحت اولیه حدود 2500 مترمربع، بار اول توسط مهندسین مشاور بی تجربه طراحی و سپس توسط پیمانکار اجرای آن شروع گردید.
این پروژه پس از طراحی و اجرای پی و دیوارهای برشی، به علت مشکلاتی در طراحی که (توسط واحد مجری و نظارت مجموعه شهر فرودگاهی مشاهده‌ شده است) در همین مرحله متوقف شد و جهت طراحی مجدد و رفع اشکالات براساس وضعیت موجود، به عهده مهندسان مشاور هفت شهر آریا قرار گرفت. مهندسان مشاور هفت شهر آریا در این مرحله و با توجه به شرایط پیش‌آمده، به پروژه ورود می‌نماید. با ورود این مهندسان مشاور، کار مطالعات و طراحی اتودهای اولیه پروژه، با توجه به‌تعجیل بهره‌بردار، با سرعت‌بالا و به‌صورت موازی انجام پذیرفت.

بررسی موقعیت و شرایط زمین

زمین طرح، داخل مجموعه شهر فرودگاهی امام خمینی واقع ‌شده است. شهر فرودگاهی امام خمینی در 35 کیلومتری جنوب غرب کلانشهر تهران، در حوزه اداری و سیاسی شهرستان ری در یک سایت ۱۴ هزار هکتاری قرارگرفته است.

فرودگاه بین‌المللی امام خمینی

در سال 1346 به دلیل اینکه موقعیت فرودگاه مهرآباد به ‌تدریج در حال قرار گرفتن در داخل بافت شهر تهران بود و این موضوع به لحاظ رعایت استانداردهای بین‌المللی و قابلیت پایین توسعه برای مسافران و شهروندان به وجود می ‌آورد. ایده ساخت فرودگاه جدیدی مطرح گردید.
در سال 1356 کار برنامه‌ریزی فیزیکی طرح فرودگاه، با همکاری یک شرکت آمریکایی و ایرانی آغاز گردید که با رخداد انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 این پروژه متوقف شد و پس از انقلاب با یک گروه جدید متشکل از یک شرکت فرانسوی و چند مشاور ایرانی، طراحی آغاز گردید و به دنبال آن اجرای پروژه فرودگاه را آغاز شد. در سال 1383 اولین بخش از فرودگاه به‌صورت محدود افتتاح گردید.
فرودگاه امام را شرکت فرودگاه‌های کشور اداره می‌کند و مرکز فعالیت شرکت‌های هواپیمایی ایران ایر، ماهان، آسمان، قشم، کاسپین، تابان و زاگرس است. تا اوت ۲۰۱۴ فرودگاه امام خمینی میزبان بیش از ۴۰ شرکت هواپیمایی بوده که با بیش از ۷۰۰ پرواز هفتگی تهران را به شهرهایی در بیش از ۳۰ کشور جهان متصل می‌کنند.
فاز یک فرودگاه امام خمینی دارای یک ترمینال مسافربری فعال با ظرفیت جابجایی ۶/۵ میلیون مسافر و ۱۲۰ هزار تن بار در سال بوده و فاز ۲ فرودگاه نیز در حال ساخت است.

مطالعات اسناد فرادست

طرح جامع شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) با در نظر گرفتن یک افق سی ساله تا سال ٢٠٤٦ مورد بازبینی و طراحی قرار گرفت و در تاریخ ١٥ خرداد ماه ١٣٩٧ به تصویب مجمع عمومی شرکت شهر فرودگاهی و وزارت راه و شهرسازی رسید. طرح جامع که بر اساس بررسی وضعیت جاری فرودگاه، نیازهای ذینفعان آن، مطالعات پیش بینی افزایش تقاضای مسافر و بار و مطابق با اهداف ملی برای این مجموعه تبدیل طراحی شده است، کاربری قسمت‌های مختلف اراضی شهر فرودگاهی را تا ٣٠ سال آینده مشخص کرده است.
بر اساس تحلیل ‌های اقتصادی و جغرافیایی در ایران، شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) بهترین محل برای استقرار و توسعه صنایع زیر در کنار یکدیگر است:
– فرودگاهی و هوانوردی
– لجستیک
– تولیدی با تاکید بر صنایع خلاق و فناوری های برتر
– فناوری اطلاعات
– نمایشگاهی
– تجاری و مالی
به منظور جذب این صنایع، کاربری های شهر فرودگاهی در سه بخش اصلی تعریف شده است :
– فرودگاهی
– لجستیک و تولید
– کسب و کار به اضافه بازرگانی
بر اساس طرح جامع توسعه شهر فرودگاهی با افق سی ساله، اراضی شهر فرودگاهی به پنج بخش تقسیم می شوند:
1. فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره)
2. منطقه هوایی
3. شهر لجستیک و سرمایه‌گذاری
4. منطقه ذخیره توسعه آتی
5. پارک های کسب و کار، تجاری و نمایشگاهی
علاوه بر محدوده ٤٠٠٠ هکتاری فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره)، خدمات و صنایع در شهر فرودگاهی، در پهنه ٦هزار هکتاری با محوریت لجستیک و تولید توسعه پیدا خواهند کرد. در توسعه شهر فرودگاهی ٣٠٠ هکتار به کسب و کارها و تجارت های مرتبط، ٣٠٠ هکتار به مرکز تحقیق و توسعه و ٥٠٠ هکتار به خدمات ترمینال ریلی اختصاص داده شده است. ١٣٠٠ هکتار در قسمت جنوبی شهر فرودگاهی نیز بعنوان ذخیره برای توسعه‌های آتی در نظر گرفته شده است. توسعه اراضی شهر فرودگاهی مطابق طرح جامع با افق سی ساله و در قالب برنامه های ٥ ساله توسعه تعریف خواهد شد.
در طرح جامع شهر فرودگاهی امام خمینی (ره)، زمین پروژه در پهنه مرتبط با فرودگاه و تسهیلات فرودگاهی و دفاتر شرکت های هواپیمایی واقع‌ شده است. این قسمت از شهر فرودگاهی، محل استقرار کاربری های خدماتی و پشتیبانی و همچنین دفاتر شرکت های هواپیمایی می ‌باشد.

کانسپت معماری ساختمان اداری

ساختار کلی طراحی یک ساختمان اداری در سازه و فرم بنا خلاصه می شود. طراحی یک سازه هوشمند می تواند فرم و زیبایی پروژه شما را شکل دهد و یا ساختمان را به یک شکل صلب و بی روح تبدیل کند. طراحی منعطف کانسپت ساختمان با توجه به اهداف مفهومی و بصری کمک می کند فرم ساختمان در برندسازی و هویت عملکرد آن تأثیرگذار باشد.

طراحی نمای ساختمان اداری

نمای ساختمان های اداری مهم ترین بخش طراحی این گونه پروژه های محسوب می شود. نما معرف هویت مجموعه است و می بایست با توجه به عملکرد و فعالیتی که قرار است در ساختمان اداری صورت گیرد طراحی شود. به عنوان مثال طراحی نمای ساختمان آژانس هواپیمایی با نمای یک مجموعه معماری متفاوت است. یا اگر فعالیت مجموعه ای در زمنیه تکنولوژی است نمای آن دارای شاخصه های متفاوتی نسبت به یک ساختمان اداری با فعالیت پزشکی می باشد. لذا طراحی نما برای هر صنف دارای اصول طراحی مشخصی است که می بایست لحاظ گردد.
متریال نما هم از شاخصه های طراحی ساختمان های اداری محسوب می شود. اقلیم نقش تعیین کننده ای در انتخاب متریال شما دارد. به طور قطع پیمانکار می بایست شما را در انتخاب بهترین متریال نما راهنمایی کند.
بهتر است نمای ساختمان اداری با در نظر گرفتن اقلیم، مصالح در دسترس، امکانات ساخت و فرهنگ هر منطقه طراحی و پیاده سازی شود. پوسته خارجی بنا بایستی محیط‌های داخلی را از عوامل جوی و تغییرات دمایی و صداهای مزاحم حفظ کند. به کار گرفتن سایه بان و پنجره‌های کرکره‌ای کنترل شرایط نامناسب را به صورت غیر خودکار) مکانیکی (یا خودکار) اتوماتیک (امکان پذیر می‌کند. صفحات خورشیدی استفاده شده روی سقف و نمای این ساختمان‌ها می‌تواند در فراهم کردن کل یا قسمتی از انرژی استفاده شده‌ ساختمان مؤثر باشند.

طراحی نورپردازی ساختمان اداری

طراحی نورپردازی ساختمان اداری هم می بایست با توجه فرم و المان‌های پوسته ساختمان در نظر گرفته شود. همانطور که نمای ساختمان به خاطر عملکرد ساختمان فرم های متناوبی دارد، طراحی نورپردازی هم بر اساس هویت و عملکرد ساختمان طراحی می شود. البته پیش از نورپردازی، طراح پروژه باید نما و جایگذاری انواع چراغ های نما را پیش بینی کند. همانطورکه نورپردازی نما در زیباسازی ساختمان، محله و منطقه اهمیت دارد، طراحی نورپردازی داخلی هم در ارتقا کیفیت فعالیت و روحیات کارکنان تأثیر به سزایی خواهد گذاشت. نورپردازی تمام عرصه های یک فضای اداری می بایست بر اساس ضوابط و اصول طراحی دکوراسیون داخلی ارائه شود.
اصول معماری فضای اداری عبارتند از:
مکان، تا چه اندازه فضای اداری در دسترس همگی یا تعدادی از کارکنان است.
محصوریت، تا چه اندازه معماری فضای اداری توسط دیوارها، درب ها و یا سقف ها محصور شده است.
در معرض نمایش قرار داشتن، تا چه اندازه معماری فضای اداری حریم بصری یا آکوستیکی ایجاد می کند؛
فنآوری، تا چه اندازه معماری فضای ادارای با ابزار فنآوری پیشرفته و یا فنآوری اولیه مجهز است.
موقتی بودن، تا چه اندازه ای معماری فضا امکان درنگ کردن فراهم می آورد؛
پرسپکتیو، سمت و سویی که معماری فضا بر روی توجه کاربران تمرکز دارد کدام است؛
اندازه و مقیاس، معماری فضا تا چه اندازه زیربنای قابل استفاده و متناسب با ابعاد انسانی فراهم می کند.

نکاتی در زمینه طراحی پلان اداری

امروزه، قوانینی در رابطه با ساختمان‌های اداری استاندارد وضع شده است. فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب تغییر مسیر انجام امور کاری و پروسه‌های ساختمانی در قیاس با قبل شده است. صفحات عمودی جداکننده، ایجاد میزهای باریک را به امکان پذیر می‌کند. فناوری بی سیم موجب بهتر شدن مبلمان متحرک و طرح‌های متنوع‌تر می‌شود. تکنولوژی منجر می‌شود به اینکه فرصت لازم برای افراد فراهم شود تا بتوانند در زمانها و فضاهای بهتری به کار خود ادامه دهند. ساختمانی که دارای طرح مطلوبی می‌باشد کارایی کارمندان را بهبود می‌دهد و هم چنین یک ساختمان اداری مناسب بایستی جهت پیش بینی‌های آینده انعطاف پذیری لازم را داشته باشد. چون سازمانها، ساختمان‌هایی را می‌طلبند که تغییر در تعداد کارکنان و انجام وظایف آنها را بتوان به آسانی تغییر داد و قسمت‌های ساختمانی عملکردهای مختلف خود را جوابگو باشند.
از سویی دیگر ساختمان اداری باید به گونه‌ای ساخته شود که دسترسی برای کلیه مراجعین خود از جمله معلولین به آسانی صورت گیرد تا افراد عادی و معلولین بتوانند با فراغ بال در محیط اداری به انجام امور خود بپردازند. از میان موضوعات در طراحی ساختمان اداری می‌توان به مسائلی مانند، محل ورودی ساختمان اداری، راحتی شرایط کار، ایجاد چشم انداز مناسب و فضای سبز و تهویه مناسب اشاره نمود. در صورتی که کارکنان در محیط کار خود به نوعی حس راحتی داشته باشند، امور جاری‌شان را می‌توانند به نحو مناسب‌تری انجام دهند. تجهیزات و مبلمان در اندازه‌ها و فرم‌های مختلف برای کارکنان فراهم می‌شود و نوع آن به وظیفه و کار فرد وابسته است. ساختمان‌های اداری معمولاً با دو سیستم باز و بسته طراحی می‌شوند. سیستم باز اداری به فضاهایی گفته می‌شود که به وسیله‌ی جداکننده‌های سبک از هم یکدیگر شده‌اند. سیستم بسته اداری نیز به محیط‌هایی می گویند که به وسیله‌ دیوارهای جدا کننده و به شکل اتاقهای مستقل ساخته شده‌اند. در مجموع ساختمان‌های اداری از فضاهای اصلی، فضاهای پشتیبانی، خدمات و مسیرهای گردش تشکیل شده‌اند.

نمونه ای از طراحی داخلی اداری

فضاهای اصلی اداری

الف) فضاهای انحصاری

ایستگاه‌های کار: از سطوح کار، صندلی، تجهیزات و صفحات عمودی جداکننده تشکیل شده است.
اتاقک: به محیطی گفته می‌شود که یک یا دو ایستگاه کار را در خود جای داده است و به وسیله‌ی صفحات عمودی جدا کننده با محیط پیرامونی خود جداسازی می‌شود.
دفاتر شخصی: این محیط به طور کامل توسط دیوار محصور و جداسازی شده و فضایی است که یک یا دو نفر می‌توانند از آن استفاده نمایند.
سلول یا محفظه: این محیط جهت انجام کارهای محرمانه و آرام اجرا شده است. در تصاویر زیر می‌توانید فضاهای انحصاری را مشاهده نمایید.

ب) فضاهای گروهی

این فضا محیطی است که برای گروه‌ها و افرادی که با یکدیگر کار تیمی انجام می‌دهند مهیا شده است که شامل موارد زیر می‌باشد:
فضاهای تیمی
مراکز ملاقات: ملاقات غیررسمی در ایستگاه‌های کار
نواحی ملاقات: فضاهای آزاد همراه با مبلمان ملاقاتهای رسمی و غیررسمی
اتاق‌های ملاقات: فضاهای محصور با مبلمان ملاقات‌های رسمی و غیررسمی