طراحی شهری اطراف بیت امام خمینی (ره)

ستقرار بیت امام (ره) و مسیر حرکتی ایشان تا مسجد سلماسی بعنوان مکانی که شاهد نضج گیری مهمترین اتفاق تاریخی معاصر بوده است و همچنین وجود بافت قدیم و همجواری بناهای تاریخی نظیر مدرسه حکیم نظامی (امام صادق) که مشاهیر بسیاری را پرورش داده، به این حوزه طراحی جایگاه ویژه ای بخشیده است. لیکن قرارگیری این بناها و فضاهای تاریخی در جوار میدان روح ا… معضل تداخل حرکت پیاده و سواره ای را بوجود آورده که به عنوان مانعی بر سر برنامه ریزی و طراحی شهری عمل میکند. در هر صورت طراحی شهری اطراف بیت امام خمینی با درنظر داشتن عوامل موثر ذیل به شرح آتی انجام گردید:
• جایگاه محدوده در خاطره ذهنی مردم و نقش تاریخی مسجد سلماس در تاریخ تحولات ایران
• جایگاه محدوده در نظام شهری قم
• ویژگی های مورفولوژیک محدوده بعنوان بخش کوچکی از بافت قدیم قم
• چگونگی ارتباط مناسبی بین عناصر مهم و اصلی اطراف میدان روح ا…
• عدم قطع ارتباط سواره در خیابان معلم بعنوان یک شریان مهم شهری
• توجه به گذرهای تاریخی واقع شده در محدوده (گذر یخچال قاضی)
• در فرایند رسیدن به طرح نهایی این محدوده ابتدا اطلاعات محدوده در دو بعد رویه ای و ماهوی گردآوری گردید. در مطالعات رویه ای به محیط اقتصادی، اجتماعی در کنار سیر تحول در طول زمان و به مطالعات ماهوی با تکیه به مولفه های کیفیت محیطی شامل کیفیتهای عملکردی، کیفیتهای زیبایی شناختی و کیفیتهای زیست محیطی پرداخته شد. این اطلاعات در قالب جدول سوات (SWOT) مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت و در نهایت بصورت تحلیل یکپارچه خلاصه گردید.
• در ادامه فرایند طراحی شهری پس از تدقیق چشم انداز مقدماتی در قالب اهداف کلان به تدوین اهداف خرد و سیاستها پرداخته وبرای نیل به این اهداف خرد، چهار گزینه مفهومی پیشنهاد شد.
از جمله مشخصات گزینه منتخب:
1- زیرگذر شده محور سواره عبوری از میدان روح ا… بمنظور انسجام فضایی آن (میدان روح ا… بعنوان فضای شهری پیاده)
2- جلوگیری از عبوری شدن محدوده و ایجاد امنیت برای پیاده و تقویت محلات
3- طراحی محور تاریخی تردد امام از منزل تا مسجد سلماس بصورت پیاده تجهیز شده
4- پیش بینی پارکینگ طبقاتی در زیر میدان روح ا… بعلت عدم نیاز به تملک و اجتناب از آلودگی های محیطی و بصری با توجه به نیاز محدوده به پارک اتومبیل مراجعین در گام بعدی بمنظور ساماندهی محدوده، چارچوب طراحی شهری، سازمان کالبدی نظام دسترسی و منظر شهری ارائه شد و در تکمیل ظرفیت آن با معرفی 4حوزه عملیاتی و 13 پروژه طراحی برای هر کدام از حوزه ها ضوابط و معیارهای طراحی پیشنهاد گردید.
در نهایت میدان روح ا… و گذر یخچال قاضی بعنوان اولویت های اول و پر اهمیت ترین حوزه، طراحی و در قالب نقشه های فاز 1 و 2 ارائه شد.