موزه چیست
موزه یک فضای عمومی است که به تحقیق، جمعآوری، نگهداری، تفسیر و نمایش میراث ملموس و ناملموس میپردازد. موزهها به عنوان یکی از مهمترین نمادهای فرهنگی یک کشور، نقش بسیار مهمی در حفظ و نگهداری تاریخ و فرهنگ ملت ها دارند. این فضا ها به عنوان محلهایی برای نگهداری و نمایش اشیا و آثار هنری و تاریخی به جامانده از گذشته شناخته میشوند.
تاریخچه موزه ها
اولین موزه ها در دوران باستان برای نگهداری و نمایش اشیا و آثار هنری و تاریخی تأسیس شدند. این مکانها اغلب به عنوان مکانهای مذهبی یا مکانهایی برای نگهداری اشیا و آثار مربوط به حاکمان و امپراطوران قدیمی شکل گرفتند. با گذشت زمان، موزهها به شکلهای مختلفی در سراسر جهان تأسیس شدند و امروزه نقش بسیار مهمی در حفظ و نگهداری تاریخ و فرهنگ دارند.
طراحی موزه
طراحی یک موزه نیازمند توجه به چندین عامل مختلف است که هر یک نقش مهمی در تجربه بازدیدکنندگان دارند. انتخاب محتوا، فضای موزه، نورپردازی و صدا، محل و ارتباط موزه با محیط اطراف از جمله این عوامل هستند. بررسی دقیق این عوامل و توجه به آنها میتواند به طراحی یک موزه جذاب و موفق کمک کند. از عوامل موثر در طراحی موزه می توان به موارد زیر اشاره کرد.
محتوای موزه
یکی از عوامل مهم در طراحی یک موزه، محتوای آن است. موزهها میتوانند به صورت دائمی یا موقت اثرات هنری، تاریخی، علمی و فرهنگی را به نمایش بگذارند. بنابراین، انتخاب و نمایش محتوای مناسب برای موزه، نقش بسیار مهمی در جذب بازدیدکنندگان و جامعه دارد.
تجربه بازدیدکنندگان
تجربه بازدیدکنندگان در یک موزه دارای اهیت زیادی است. بازدید کنندگان باید با آثار یا فضایی که در موزه مورد نمایش قرار میگیرد ارتباط معنا داری پیدا کرده و از حضور در این فضا لذت ببرند. از این رو، طراحی موزه باید به گونهای باشد که تجربه بازدیدکنندگان را بهبود بخشد و آنها را به ادامه بازدید یا پیشنهاد به اطرافیان، ترغیب کند.
محل قرار گرفتن موزه
محل قرار گرفتن یک موزه نیز میتواند تأثیر زیادی بر بازدیدکنندگان داشته باشد. موزههایی که در محلهایی مهم و یا دیدنی واقع شدهاند، معمولاً بیشترین توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب میکنند. بنابراین، انتخاب محل مناسب برای موزه و ارتباط آن با محیط اطراف بسیار اهمیت دارد.
ارتباط موزه با محیط اطراف
ارتباط موزه با محیط اطراف نیز یک عامل مهم در طراحی موزه است. این ارتباط باید به گونهای باشد که موزه بخشی از محیط اطراف خود باشد و با آن هماهنگی کامل داشته باشد. این ارتباط میتواند باعث جلب توجه و تحریک علاقه افراد به بازدید از موزه شود.
فضای موزه
فضای موزه نیز از جمله عوامل مهم در طراحی موزه است. فضای مناسب و زیبا میتواند بر تجربه بازدیدکنندگان تأثیر مثبتی داشته باشد و بازدید از موزه را برای آنها لذتبخشتر کند.
نورپردازی و صدا
نورپردازی و صدا نیز در طراحی موزه نقش مهمی دارند. استفاده از نور مناسب و صداهای آرامشبخش میتواند تأثیر بسزایی بر تجربه بازدیدکنندگان داشته باشد.
انواع موزه
موزه ها این توانایی را دارند که طیف وسیعی از میراث ملموس و ناملموس را به نمایش دهند. در واقع موزه ها محدودیتی در نمایش آثار هنری، طبیعی، فرهنگی، تاریخی و … ندارند و این امکان را دارند که انواع گوناگونی از میراث بشری را در معرض دید عموم قرار دهند. از انواع موزه ها میتون به موارد زیر اشاره کرد.
موزه های تاریخی و باستان شناسی
این موزه ها دید تاریخی دارند و بیانگر سلسله و دورههای تاریخی هستند. بیشتر این آثار بر اثر کاوش های باستان شناسی به دست آمده اند و بیانگر فرهنگ و تمدن گذشته و تلفیق کننده علم، هنر و دانش یک ملت یا یک قوم هستند.
موزه های فضای باز
با ایجاد این نوع موزه ها می توان به معرفی یافته ها مهم باستان شناسی کمک بزرگی کرد. زمانی که یک کاوش باستان شناسی منجر به کشف آثار ارزشمند غیرمنقول می شود و قابل انتقال به موزه ها نیست، با فراهم آوردن شرایط و امکانات لازم، مکان مورد نظر را جهت بازدید عموم مهیا می کنند. این امر در اصطلاح به موزه فضای باز مشهور است. از جمله این موزهها میتوان به تختجمشید در شیراز و محوطه تاریخی هگمتانه در همدان اشاره کرد.
موزه های مردم شناسی
موزه های مردم شناسی، فرهنگ، آداب و رسوم، اعتقادات، پوشاک و سنن اجتماعی حاکم بر جامعه را نشان می دهند. موزه مردم شناسی تهران و حمام گنجعلی خان کرمان از این نوع موزه های مردم شناسی هستند.
کاخ موزه ها
بنا یا اثری تاریخی هستند که از گذشتگان به دست ما رسیده و بیانگر وضعیت و نحوه زندگی صاحبان آن است. هدف از تاسیس این موزه ها به نمایش گذاشتن اثر و بنای تاریخی و نیز عبرت آموزی است. مجموعه کاخ های سعدآباد تهران و باغ ملک آباد مشهد از این نوع موزه ها هستند.
موزه های هنری
موزه های هنری، انواع هنرهای تجسمی و تزیینی که از زیبایی شناسی بالایی برخوردارند را به نمایش در می آورند و معمولا بازدیدکنندگان زیادی نیز دارند. موزه هنرهای زیبا در تهران و موزه هنرهای تزیینی در اصفهان از این نوع هستند.
موزه های علوم و تاریخ طبیعی
موزه های علوم و تاریخ طبیعی یکی از مهمترین منابع آموزشی و فرهنگی شناخته میشوند. این موزه ها به عنوان مکان هایی برای نمایش و نگهداری از تاریخچه زمین، فرایندهای زندگی و تکامل انسان و حیوانات شناخته میشوند. همچنین، این موزه ها مکان هایی برای آموزش و ارتقاء دانش عمومی در زمینه های مختلف علوم و تاریخ طبیعی محسوب میشوند. موزه طبیعی اصفهان و موزه علوم و تاریخ طبیعی مشهد از این نوع هستند.
موزه های محلی یا منطقه ای
موزه های محلی یا منطقه ای مکان هایی هستند که به نمایش فرهنگ و تاریخ یک منطقه خاص میپردازند. این موزه ها معمولاً شامل مجموعههایی از اشیاء تاریخی، هنری و فرهنگی هستند که به تاریخ و فرهنگ آن منطقه مربوط میشوند. از طرف دیگر، این موزه ها میتوانند به ترویج گردشگری محلی کمک کنند و به اقتصاد محلی رونق بخشند. موزه شوش، تخت جمشید و موزه توس در خراسان از این نوع هستند.
موزه های سیار
موزه های سیار، به دلیل عدم امکانات موجود در مناطق و شهرهای محروم، به صورت متحرک از یک مکان به مکان دیگر حرکت میکنند. این موزهها میتوانند اشیاء مربوط به تاریخ، هنر، طبیعت یا دیگر موضوعات مرتبط را به نمایش بگذارند. از آنجا که این نوع موزهها معمولاً به صورت موقت و در مکانهای مختلفی برپا میشوند، موزه های سایر دسترسی پذیری بالایی برای افراد دارند
موزه های نظامی
موزههای نظامی به عنوان جاهایی که تاریخ و ارث فرهنگی نظامی یک کشور نگهداری میشود، اهمیت بسیاری دارند. این موزهها مکانهایی هستند که تاسیسات نظامی، سلاحها، لباسهای نظامی، نشانها و سایر اشیاء مربوط به نظامیها نگهداری میشوند.این موزهها برای عموم مردم نیز جذابیت دارند و به آنها اجازه میدهند تا با تاریخ و فرهنگ نظامی کشور خود آشنا شوند. همچنین، این موزهها میتوانند به عنوان یک منبع آموزشی برای نسلهای آینده نقش بسیار مهمی ایفا کنند و به آنها کمک کنند که ارزشهای نظامی و صلحآمیزی را درک کنند. موزه های دفاع مقدس نیز از این نوع هستند. موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس تهران از این نوع موزه ها است.
موزه های اندیشمندان
به منظور ارج نهادن به هنرمندان، نویسندگان، مخترعان و مفاخر جامعه، معمولا پس از درگذشتشان در خانه شخصیشان یا یک بنای مرتبط، پدید میآید و در برگیرنده وسایل شخصی، وسایل کار و آثار ایشان است. خانه موزه «استاد ابوالحسن صبا» از این نوع است.
باغ موزه ها
باغ موزهها یکی از مکان های جذاب و مفید برای تفریح، آموزش و فرهنگسازی افراد، در فضای باز است. این مکان ها که تلفیقی از هنر معماری و طراحی منظر را در خود بروز می دهند در واقع تعاملی بین انسان، طبیعت و معماری را هستند. در اینگونه موزه ها سعی می شود با مشارکت دادن حداکثری بازدیدکنندگان در فضاهای شهری تعامل پذیر، حداکثر تعامل با بازدیدکنندگان موزه به وجود آید. باغ موزه قصر، باغ موزه مینیاتور و باغ موزه گیاه شناسی از باغ موزه های شاخص ایران به حساب می آیند.
طراحی موزه و مهندسان مشاور هفت شهر آریا
شرکت هفت شهر آریا با گروه مهندسان و متخصصان در رشته های مختلف و با سال ها تجربه در زمینه طراحی موزه، توانایی طراحی موزه ها را دارا می باشد. مهندسان مشاور هفت شهر آریا، موزه هایی با استانداردهای بین المللی و به روز را طراحی می کند. از جمله خدمات این شرکت می توان به مطالعات فرهنگی و تاریخی، طراحی نمایشگاه ها و طراحی موزه های دائمی و موقت، طراحی باغ موزه ها، طراحی موزه های دفاع مقدس، طراحی موزه های جنگ اشاره کرد. شرکت هفت شهر آریا با توجه به اهمیت حفظ و حراست از اماکن فرهنگی و تاریخی تلاش می کند تا با طراحی موزه های به روز، به حفظ و حفاظت از میراث فرهنگی کمک کند.
پروژه های طراحی موزه