امروزه در همه‌ی کشورهای دنیا، یک تمایلی کلی برای کنار هم قرار دادن صنایع مختلف در مناطق و شهرک‌های صنعتی وجود دارد، این موضوع هم در مورد کشورهای توسعه یافته و هم درباره کشورهای پیشرفته صدق می‌کند. به طور منطقی، این تصور در دولت‌ها و مسئولین وجود دارد که استقرار صنایع و کمپانی‌های مختلف در کنار هم، مزیت‌های فراوانی را ایجاد می‌کند. مزیت‌هایی مانند امکان همکاری بیشتر بین صنایع، نیاز به حمل و نقل کمتر، کاهش هزینه‌ها و مواردی متعدد دیگر. تصور کنید یک شرکت برای تولید محصولات خود، نیاز به مواد اولیه شیمیایی دارد، اگر این شرکت در نزدیکی یک پتروشیمی ساکن باشد، دیگر نیاز به انتقال این مواد اولیه از مناطق دور و با صرف هزینه‌ی حمل زیاد ندارد. ترکیب این مزیت‌های شمرده شده برای شهرک‌ها و مناطق صنعتی با مفهوم مهمی به نام حفاظت از محیط زیست، منجر به پیدایش شهرک‌های اکو صنعتی یا EIP شده است.
پارک‌های اکو صنعتی مفهومی تازه و در حال گسترش در سراسر دنیا هستند
به طور کلی عوامل موفقیت شهرک‌های اکوصنعتی را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:
1. نوع روابط صنایع وابسته به یکدیگر
2. ارزش افزوده اقتصادی
3. تبادل اطلاعات و آگاهی‌ها
4. چارچوب‌های قانونی و سیاست‌ها
5. وضع شرکتها و سازمان‌ها
6. عوامل فنی
در مقالات قبلی، نخستین عامل یعنی نوع روابط صنایع وابسته به یکدیگر، مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله سعی داریم به بررسی دومین عامل موفقیت در شهرک‌های اکوصنعتی بپردازیم.
مزایای ارزش افزوده اقتصادی در موفقیت شهرک‌های اکوصنعتی
اگر چه اعتماد و همکاری بین کمپانی‌ها، از مهترین عوامل موفقیت شهرک صنعتی است اما ارزش افزوده اقتصادی و منافع شرکتها نیز یک فاکتور بسیار اساسی در این خصوص محسوب می‌شود.
طبق بررسی‌های بعمل آمده، کاهش هزینه‌ها و افزایش سود بیشتر، از قوی‌ترین انگیزه‌های کمپانی‌ها برای توسعه پارک‌های اکو صنعتی می‌باشد. در دسترس بودن مواد اولیه و منابع طبیعی مورد نیاز، مانند آب، انرژی یا مواد خاص و همینطور، نظارت‌های قانونی برای ایجاد بهره‌وری در استفاده از مواد اولیه، همگی باعث کاهش ضایعات و کاهش هزینه‌های شرکتها در پارک‌های اکوصنعتی می‌شود.
در شهرک اکوصنعتی کالوندبرگ دانمارک، دو انگیزه مهمی که در پشت مبادلات و همکاری بین شرکتها وجود دارد، عبارتند از اول کاهش هزینه‌ها از طریق درآمدزایی از مواد زائد و دور ریختنی و دوم تطبیق روش‌های تولید با قوانین سختگیرانه محلی در مورد حفاظت از محیط زیست.
کالوند بورگ یکی از موفق‌ترین شهرک‌های اکو صنعتی دنیا
بر اساس اسناد مالی منتشر شده در سال 2001 ، شرکتها در شهرک اکوصنعتی کالوندبرگ، سالانه 15 میلیون دلار صرفه‌جویی داشته‌اند. جمع کل صرفه‌جویی در این پارک صنعتی دوستدار محیط زیست، 160 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که میزان سرمایه‌گذاری در 18 پروژه این شهرک، مبلغ 75 میلیون دلار تا سال 1998 بوده است! به این معنا که متوسط زمان برگشت سرمایه در همه‌ی پروژه‌های پارک اکوصنعتی کالوندبرگ، کمتر از 5 سال بوده است.
این نتیجه موفقیت‌آمیز، ارزش افزوده اقتصادی بسیار بالای شهرک‌های اکوصنعتی را نشان می‌دهد. در شهرک اکوصنعتی Moerdijk در کشور هلند، حفظ محیط زیست و منافع اقتصادی، انگیزه‌ی اصلی شرکتها، برای شناسایی فرصت‌های بالقوه‌ی همکاری و تبادل تولیدات بوده است.
در مقابل، کمپانی‌های بزرگ واقع در شهرک‌های اکوصنعتی Fairfield و Brownsville امریکا تمایلی به سرمایه‌گذاری در بحث همکاری و تبادل کالا یا مواد، با شرکت‌های مجاور ندارند. زیرا انتقال به این شهرک‌ها را از لحاظ مالی پرهزینه و با ریسک اقتصادی می‌دانند و در عین حال به مسئولین محلی نیز اعتماد کافی ندارند.
در مورد پارک اکوصنعتی Cape Charles امریکا نیز باید گفت، شرکت‌های زیادی فعالیت در شهرک صنعتی را رها کرده‌اند، زیرا از نظر این کمپانی‌ها، انتقال به یک مکان دیگر یعنی همان شهرک صنعتی را از لحاظ اقتصادی به صرفه نمی‌دانند.
با توجه به این نتایج، بطور خلاصه می‌توان گفت یک عامل بسیار مهم در تشویق شرکتها برای حضور در شهرک اکوصنعتی، ایجاد اطمینان از سود بیشتر و کاهش خطرات اقتصادی است.
منافع اقتصادی اصلی ترین انگیزه کمپانی‌ها برای ورود به تکنولوژی های پاک است
سخن پایانی مقاله موفقیت شهرک صنعتی:
اگر چه حفظ محیط زیست، یک عامل و حیاتی در تشکیل شهرک‌های صنعتی است، اما هر فعالیت تجاری بدون حفظ منافع مالی، محکوم به شکست است و طبیعی است که به همین دلیل، توسط فعالین اقتصادی مورد استقبال قرار نمی‌گیرد.
یکی از مهمترین عوامل موفقیت شهرک‌های اکوصنعتی ، ارزش افزوده اقتصادی است. در صورتی که بتوان مدیران شرکتها و صنایع مختلف را به این باور و اطمینان رساند که مشارکت در شهرک اکوصنعتی می‌تواند منجر به موفقیت مالی و ارزش افزوده اقتصادی شود، این موضوع مورد رضایت و پذیرش آنها قرار خواهد گرفت.
در این مقاله به دومین عامل موفقیت شرکت‌های اکوصنعتی پرداخته شد. در مقالات بعدی در مورد سایر عوامل موفقیت این شهرک‌های دوستدار محیط زیست ، بیشتر بحث خواهیم کرد.
