مرکز لجستیک و لجستیک پارک چیست ؟
در عصر مدرن، سیستمهای تدارکات و پشتیبانی تجارت، درصدد کاهش هزینه ها و بهبود فرآیند های سرویس دهی خود هستند .بهبود این فرآیندها باعث کاهش زمات تردد کامیون ها و وسائط نقلیه، کاهش آسیب رسیدن به کالا، کاهش زمان ذخیره سازی بیشتر کالا، استفاده بهتر از فضا و ارایه و توزیع سریع و ممکن به بازارهای مصرف است. پارک لجستیک در واقع منطقه ای مشخص است که اپراتورها و کاربران مختلف همه فعالیت های مربوط به حمل و نقل، تدارکات و توزیع کالا را عهده دار هستند. به عبارت دیگر، پارک یا سایر مراکز لجستیک، پهنهای است که دارای امکاناتی برای فعالیت های حمل و توزیع کالا و سایر خدمات پشتیبانی، به جز فعالیت های اقتصادی است .
پارک های لجستیکی، در راستای سیاست های ارایه مطلوب ، تسهیلات تجاری و با هدف ارایه خدمات لجستیکی با کیفیت و کارایی بالا، احداث می شوند. این مکانها، سبب تجمیع بخش های مختلف صنعت لجستیک از قبیل پارک کامیون، شرکت های حمل ونقلی، انبار کانتینر ، بخش های لجستیکی، مرکز فن آوری و پروسه توزیع در یک مکان می گردند. هر یک از این بخش ها، از اهمیت بالایی در شبکه حمل ونقل برخوردار می باشند.
خدمات اصلی مراکز لجستیک چیست؟
مراکز لجستیک دارای ۴ دسته خدمات هستند:
امکانات و خدمات زیربنایی
شامل معابر، ارتباطات، انرژی، آب، فاضلاب و …
خدمات لجستیک پایه
خدمات حمل و نقل چند وجهی، تخلیه و بارگیری، جابه‌جایی بار و تغییر ناوگان، انبارهای باز خشک فله، نگهداری مایعات در مخازن ویژه، نگهداری عمومی کالا، نگهداری سفارشی کالاو خدمات پایه توزیع
خدمات ارزش افزوده
تجمیع بار خرد، کنترل کیفی، بستهبندی، بازرسی، تخلیه و بارگیری کانتینر، عملیات بار فله و بار عمومی غیر کانتینری، ترخیص کالا، فورواردینگ، خدمات تعمیر و استقرار وسایل نقلیه باری، خدمات تعمیر و نگهداری کانتینر، تامین سوخت، اطلاعات و خدمات ارتباطی
خدمات مالی و تجاری
خدمات بانکی، بیمهای، امنیتی، اقامتی و درمانی
عوامل موثر در انتخاب مکان مراکز لجستیک چیست؟
– علاقه مندی به توسعه در مکان هدف – وجود مزیت قیمت رقابتی – محیط فیزیکی مناسب – دارا بودن زمینه تولید صنعتی با تکنولوژی پیشرفته – امکان سرمایه گذاری خارجی – وجود مراکز تحقیق و توسعه – زیرساخت و امکانات و تجهیزات مناسب ترمینال‌ها – زیرساخت های فناوری اطلاعات بندر – قیمت زمین – میزان مهارت نیروی کار – سطح دستمزدها – تکنولوژی اطلاعات موجود – وضعیت شهرهای اطراف – امکان اجرای برنامه های توسعه منابع انسانی
تعاریف مراکز لجستیک کشور:
شهر لجستیک
پیشرفتهترین و بالاترین سطح عملکردی مراکز لجستکی هستند. حیطه فعالیت شهر لجستیک غالبا در مقیاس بین‌المللی (صادرات، واردات، ترانزیت و صادرات مجدد) است و به عنوان دروازه اصلی ورود و خروج کالا در کشور فعالیت می‌کنند. شهرهای لجستیکی عموما در مناطق آزاد یا مناطق ویژه اقتصادی احداث می‌شوند و نیازمند زیرساخت های عظیمی همچون فرودگاه و بندر هستند.
دهکده لجستیک
این مراکز لجستیکی، با ظرفیت و سطح عملکردی بالا، دارای حیطه فعالیت و گستره غالبا بین‌المللی (صادرات، واردات، ترانزیت)، دارای بندر خشک و دسترسی به خطوط ریلی و جاده‌ای هستند. دهکده لجستیک جهت ترکیب، توزیع، تخلیه، بارگیری، نگهداری، خدمات ارزش افزوده، بازرسی‌های قانونی جابجایی کالا و انجام تشریفات و کنترل‌های گمرکی فعالیت می‌نماید. (بندر خشک منطقه‌ای محصور در داخل دهکده لجستیک است که جهت ترکیب، توزیع، تخلیه، بارگیری، نگهداری، بازرسی‌های قانونی مربوط به جابجایی و انجام تشریفات و کنترل‌های گمرکی مرتبط با کالاهای بین‌المللی فعالیت می‌نماید.)
پارک لجستیک عمومی
مراکز لجستیکی دارای حیطه فعالیت و گسترده کشوری هستند که دارای پایانه چندوجهی هستند. پارک لجستیک عمومی به انواع مختلف گروه‌های کالایی، خدمات لجستیک (ترکیب، توزیع، تخلیه، بارگیری، نگهداری، بازرسی‌های قانونی مربوط به جابجایی کالا و خدمات ارزش افزوده) ارائه می‌نماید.
پارک لجستیک تخصصی
مراکز لجستیکی هستند که تمرکز آنها بر فعالیت‌های یک گروه کالایی خاص در حوزه توزیع، تخلیه، بارگیری، نگهداری و دیگر خدمات ارزش افزوده تخصصی گروه کالایی است.
مرکز لجستیک مرزی
مراکز لجستیک مرزی، مرکز لجستیکی است که در منطقه مرزی واقع است و امکانات و خدمات لجستیک مورد نیاز را برای صادرات، واردات و ترانزیت فراهم می‌کند. گمرک، مرزبانی، سازمان ملی استاندارد، سازمان حفظ نباتات کشور و به طور کلی تمامی سازمان‌های ذی‌ربط در ورود و خروج کالا خدمات خود را به طور متمرکز و یکپارچه در این مرکز ارائه می‌کنند.
توسعه لجستیک پارک و مراکز لجستیک کشور
در حال حاضر تقاضا برای هر یک از مراکز لجستیک در حال افزایش است؛ این افزایش ناشی از چهار عامل اصلی جهانی سازی اقتصاد، نیاز به انتقال سریع محصولات، بهبود کسب وکار و تولید و مدیریت زنجیره تدارکات یکپارچه است. به عنوان نمونه، طی سال های اخیر، به منظور ایجاد محیطی مطلوب برای رشد اقتصادی، کشورهای آسیای شرقی و حاشیه خلیج فارس اقدام به توسعه قطبهای لجستیکی نموده اند.
بر همین اساس، ایران در سال ۱۳۹۷ اقدام تهیه و ابلاغ سند آمایش مراکز لجستیک کرد. بر اساس این سند، مراکز لجستیک باید در ۴ سطح طراحی و اجرا شوند. سطح اول شهر لجستیک است که در این اسناد پیشنهاد ۴ شهر بزرگ لجستیک (چابهار، تهران، بندرعباس، بندر امام خمینی) مطرح شده است. سطح دوم، دهکده لجستیک است که ۱۴ دهکده لجستیکی در این اسناد پیشنهاد شده است. سطح سوم پارک لجستیک است که در طرح آمایش لجستیک، ۱۲ پارک لجستیک عمومی و ۱۸ پارک لجستیک کشاورزی پیشنهاد شده است. و در سطح چهارم مراکز لجستیک مرزی قرار دارند که ۱۰ مرکز لجستیک مرزی در این طرح در نظر گرفته شده است.
مراحل طراحی و آماده سازی پارک لجستیک
مرحله اول: طرح امکان سنجی و توجیه اقتصادی پارک لجستیک
در گام نخست، طرح امکان‌سنجی و توجیه اقتصادی تهیه میشود. در این مرحله با نیازسنجی و بررسی دقیق شرایط اقتصادی کشور و منطقه همچنین شرایط مالی سرمایه گذار و همچنین پتانسیلهای اقتصادی منطقه، این مطالعات تهیه میشود. در این بخش از مطالعات، نیاز منطقه و همچنین مساحتهای مورد نیاز هر بخش و همچنین روشهای تامین مالی و چگونگی بازگشت سرمایه به طور دقیق بررسی میشود.
مرحله دوم: طرح آماده‌سازی پارک لجستیک
بعد از تایید طرح در کمیسیونهای مربوطه در گام بعدی طرح آماده‌سازی اراضی لجستیک پارک تهیه میشود.
در این بخش ، طراحی زیرساخت ها (شبکه انتقال نیرو و شبکه آب، فاضلاب و … ) به همراه شبکه معابر طراحی میشود.
مرحله سوم: طراحی ساختمانها و ابنیه ی پارک لجستیک
در گام نهایی و بعد از نهایی شدن طرح آماده سازی، طرح معماری تهیه میشود.
در این گام که خود دارای دو مرحله (مرحله اول و مرحله دوم) است، نقشه‌های دقیق اجرایی انبارها هانگارها، سیلوها، سردخانهها، مخازن ذخیره مایعات، کارگاهها و ساختمانهای خدماتی طراحی میشود.
چرا کارفرمایان مهندسان مشاور هفت شهر آریا را برای طراحی لجستیک پارک انتخاب می‌کنند؟
برای مطالعه و طراحی صفر تا صد مراکز لجستیک و تهیه طرح امکان‌سنجی و توجیه اقتصادی و طرح آماده‌سازی و طرح معماری، مهندس مشاور نیازمند ۴ صلاحیت مختلف سازمان برنامه بودجه است. این صلاحیتها شامل مطالعات جغرافیایی و برنامه ریزی فضایی ، شهرسازی، طراحی‌شهری و معماری است. مهندسان مشاور هفت شهر آریا جزو معدود مهندسان مشاوری است که دارای تمام این صلاحیتها است.
همچنین تهیه طرحهای مراکز لجستیک نیازمند تجربه در این زمینه است. مهندسان مشاور هفت شهر آریا دارای تجربیات مختلف در زمینه طرحهای امکان‌سنج و توجیه اقتصادی، طرح آماده‌سازی زمین و طراحی ابنیه و ساختمان برای انواع پروژههای لجستیکی، صنعتی، اداری و خدماتی در کشور است.
مهندسان مشاور هفت شهر آریا با داشتن این تجربیات و صلاحیت ها به همراه کارشناسان و مهندسانی مجرب توانایی مطالعه و طراحی صفر تا صد اینگونه پروژهها را دارند.