گرایش به گروه‌بندی کردن صنایع و ایجاد شهرها و مناطق صنعتی، به اواسط قرن بیستم میلادی بر می‌گردد. این تمایل امروزه، هم در کشور‌های توسعه یافته و هم کشورهای در حال توسعه، همچنان ادامه دارد، خصوصا در مناطقی که سرعت صنعتی شدن بالاتر است. با توجه به خطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی در دنیا و آگاه سازی‌هایی که توسط فعالان محیط زیست صورت گرفته، پدیده شهرک اکو صنعتی یا EIP ، که به معنای مناطق صنعتی سازگار با محیط زیست یا دوستدار محیط زیست هستند، در حال گسترش روزافزون در دنیا می‌باشند. در این مقاله، نگاهی اجمالی به علل موفقیت شهرک‌های اکوصنعتی خواهیم داشت:

خدمات “طراحی شهرک صنعتی” مهندسان مشاور هفت شهر آریا را مشاهده نمایید … 

علل موفقیت شهرک‌های اکوصنعتی

علی رغم روند رو ‌به‌رشد کمی، نمی‌شود ادعا کرد که همه‌ی شهرک‏های صنعتی پایدار، موفق بوده‌اند! با اینکه نمونه‌های بسیار موفقی هم در دنیا برای این مفهوم نوپا وجود دارد، اما طبیعی است که تعدادی از این شهرک‌های صنعتی دوستدار محیط زیست یا ناموفق بوده‌اند و یا اینکه از اهداف خود منحرف شده‌ باشند. به علاوه، دانش عمومی هنوز به اندازه‌ای نیست که پاسخگوی همه مشکلات پیش روی این مناطق صنعتی پاک باشد.

بطور کلی، مهمترین فاکتور‌های موثر در ناکامی و یا موفقیت شهرک‌های ‌صنعتی دوستدار محیط زیست عبارتند از:
– ایجاد ارتباط متقابل بین صنایع
– تبادل اطلاعات بین شرکت‌ها و آکاه سازی
– منافع و مزایای اقتصادی
– ساختار سازمان‌ها
– و نهایتا چارچوب‌های قانونی

با توجه به فاکتورهای اشاره شده و تجربه‌های گوناگون بدست آمده در نقاط مختلف جهان، علل موفقیت شهرک‌های اکو صنعتی را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:
1. نوع روابط صنایع وابسته به یکدیگر
2. ایجاد ارزش افزوده اقتصادی
3. تبادل اطلاعات بین شرکت ها و آگاه سازی
4. چارچوب‌های قانونی و سیاست‌ها
5. وضع شرکت‌ها و سازمان‌ها
6. عوامل فنی

عامل نخست: نوع روابط صنایع وابسته به یکدیگر

علیرغم این تصور فراگیر که بیان می‌کند، پایه‌ها و علل موفقیت شهرک‌های اکوصنعتی ، از تبادل فیزیکی کالا، مواد اولیه و همینطور مواد زائد بین شرکت‌های مجاور هم نشأت می‌گیرد، اما در واقع، این موضوع مهمترین مساله نیست!

روابط دوستانه بین مدیران و کارمندان کمپانی‌ها میتواند عامل ایجاد همکاری بین این شرکت‌ها باشد
اگر چه از نظر فنی، همیشه امکان پیوند و ایجاد وابستگی بین شرکت‌ها وجود دارد، اما عدم تمایل شرکت‌ها به همکاری، یک عامل مهلک برای توسعه اولیه EIP ها محسوب می‌شود؛ چرا که در واقع، این شرکت‌‌ها هستند که باید در طراحی و برنامه‌ریزی زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
بر اساس تجارب بدست آمده، از مهمترین علل موفقیت شهرک‌های اکوصنعتی می‌توان به اعتماد، روابط گرم بین فردی کارکنان و همچنین سابقه همکاری بین کمپانی‌ها اشاره کرد.
با اینکه در بسیاری از مواقع شرکت‌ها در یک شهرک‌ یا منطقه صنعتی ،از لحاظ مکانی در کنار هم قرار دارند، اما متاسفانه عموما کمپانی‌هایی مجزا، مستقل و بدون ارتباط هستند و این موضوع، کاملا بر خلاف مفهوم اجتماع است! همبستگی شرکت‌ها با یکدیگر در یک شهرک اکو صنعتی ، باید از ابتدای تاسیس EIP مد نظر بوده و به عنوان یک سرمایه اصلی بکار گرفته شود. طبیعی است که این نوع همکاری و پیوند را نمی‌توان با تحکم و اعمال دستورالعمل‌های اجباری ایجاد کرد، بلکه باید آن را در بستر زمان و با ایجاد انگیزه در مدیران به وجود آورد.
طبق بررسی‌های عمل آمده، شهرک‌های اکو صنعتی در کشور هلند در مقایسه با نمونه‌های آمریکایی، بسیار موفق‌تر بوده‌اند و این برتری، احتمالا به این دلیل است که متولی در پروژه‌های EIP امریکا، مسئولین ایالتی و محلی بوده و تمایل دارند از طریق تاسیس شهرک‌های اکو صنعتی، دسترسی بیشتری به سهم بودجه‌های دولتی داشته باشند تا بتوانند ازین طریق، بهبود اقتصادی بیشتری را برای ایالت خود فراهم آورند. قابل پیش‌بینی است که به دلیل همین دخالت‌های دولتی، کمپانی‌های امریکایی استقبال زیادی از شهرک‌های اکوصنعتی نداشته باشند. این درحالی است که در بیشتر نمونه‌های موفق شهرک های صنعتی موفق در کشور هلند، این شرکت‌ها هستند که با وجود استقلال و استفاده از کمک‌های مالی دولت، اقدام به تاسیس شهرک‌های اکوصنعتی می‌کنند.
در نمونه‌ای دیگر، در شهرک اکوصنعتی کالوندبرگ دانمارک، که یکی از موفق‌ترین نمونه‌ها در سطح دنیاست، پیوند و همکاری بین کمپانی‌ها ابتدا بر مبنای ارتباط دو سویه شکل گرفته و به تدریج در طول 30 سال به شکل یک شبکه پیچیده از وابستگی‌های تجاری و صنعتی، درآمده است. توسعه موفقیت‌آمیز در یک شهرک اکوصنعتی ، منوط به پشتیبانی وسیع اجتماعی، مشارکت و فعالیت سهامداران و سرمایه‌گذاران مربوطه است.

خدمات “طراحی شهرک صنعتی” مهندسان مشاور هفت شهر آریا را مشاهده نمایید … 

افراد و گروه‌های تاثیرگذار در علل موفقیت‌ شهرک صنعتی :

• دولت‌های ملی، محلی و ایالتی
• انجمن‌های تجاری
• اتحادیه‌های صنفی
• موسسات تحقیقی و آموزشی
• مشاوران و متخصصین
• موسسات غیر دولتی و حامیان محیط زیست
با توجه به موارد بالا، چالش اصلی که بر سر راه موفقیت شهرک‌های اکو صنعتی وجود دارد، این است که چطور می‌توان افراد و شرکت‌ها را به همکاری با یکدیگر تشویق کرد و تعادلی سالم بین علاقمندی‌های آن‌ها پدید آورد؟ در پاسخ این سوال باید گفت، مدیران و رهبرانی که کاریزما دارند، می‌توانند نقش موثری در موفقیت پارک اکوصنعتی ایفا کنند، زیرا الهام بخش افراد دیگر در حل تعارضات بین فردی خواهند بود.
این گونه از مدیران، پشتیبان‌های موفقیت در پروژه‌های EIP هستند؛مدیرانی که در پروژه‌ها و کار‌های گروهی تجربه دارند و مشتاق اینگونه فعالیت‌ها هستند! این افراد علاوه بر دانش و مهارت فنی بالا، دارای هوش هیجانی کافی برای ایجاد پیوند و ارتباط بین صنایع و شرکت‌های مختلف هستند. مسئولیت ایجاد ارتباط و همکاری بین شرکت‌ها ست و می‌تواند بر عهده‌ی یک فرد، یک گروه یا یک موسسه قرار گیرد. یک نمونه ازین افراد موفق، مدیر پیشین تدارکات نیروگاه Asnaes ، والدمار کریستین Valdemar Christensen است که در پارک اکوصنعتی کالوندبورگ دانمارک فعالیت می‌کند.
در کشور هلند این وظیفه بعهده انجمن کارآفرینان است که به عنوان مبتکر و موسس پروژه‌ها، نقش پشتیبان در موفقیت شهرک‌های اکو صنعتی را بازی کند.
و یا در کشور کره جنوبی، پارک اکولوژیک صنعتی سه فاز، تحت رهبری و هدایت مرکز ملی تولیدات پاک فعالیت می‌کند. این افراد یا موسسات با پیوند دادن صنایع مختلف و بوجود آوردن زمینه مبادلات بین آنها، باعث موفقیت بیشتر شهرک‌های اکوصنعتی شده‌اند.

سخن پایانی:

در این مقاله اولین علت از علل موفقیت شهرک‌های اکوصنعتی یعنی تاثیر روابط بین شرکت‌ها بر همکاری‌های آنها بیان شد. در مقالات بعد، سایر عوامل ششگانه، مورد بررسی بیشتر قرار خواهد گرفت.
از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم این اطلاعات مورد پسند شما قرار گرفته باشد.